woensdag 20 februari 2013

De protestpartij


Komend weekend zijn er parlementsverkiezingen in Italie. Een van de partijen die naar verwachting hoge ogen gaat gooien is Movimento 5 Stelle, afgekort M5S.
Zoals de naam al aangeeft is M5S niet zozeer een politieke partij als wel een beweging. Centrale figuur is de 64-jarige komiek/cabaretier Beppe Grillo, die al jarenlang in zijn programma's en vooral ook op zijn blog tekeer gaat tegen falende bestuurders, corrupte en zichzelf verrijkende politici en financieel wanbeleid bij (staats)bedrijven.
Via zijn blog bouwde Grillo een leger van aanhangers op, grillini genoemd, waaruit in 2009 de M5S ontstond. Dat Grillo zo populair is, heeft natuurlijk alles te maken met de corruptieschandalen, die in Italie aan de orde van de dag zijn en onder de bevolking een wijdverbreide afkeer van politici hebben doen ontstaan.
Vorig jaar won M5S de gemeenteraadsverkiezingen in Parma , vervolgens werd ze de grootste partij bij de regionale verkiezingen op Sicilie en nu doet M5S dus voor het eerst mee met de landelijke verkiezingen.
Dat doet ze trouwens op een andere manier dan andere partijen. M5S is een echte internetbeweging.
Grillo houdt via internet contact met zijn grillini. Ook de selectie van de kandidaten voor het parlement verliep digitaal. Dat kwam Grillo, die zelf niet het parlement in wil, overigens op nogal wat kritiek te staan omdat het onvoldoende transparant werd geacht.
Op Twitter heeft Grillo 870.000 volgers, tegen 250.000 voor Bersani, de kandidaat van centrum-links (Partito Democratico). De andere twee spelers in deze verkiezingen, Berlusconi met zijn Partito della Liberta en Monti tellen op Twitter niet echt mee. Logisch dus dat vooral jongeren zich door Grillo voelen aangesproken.
Probleem bij een protestpartij als M5S is echter: wat te doen als zo'n partij moet gaan regeren? Vrij vertaald: je kunt wel roepen dat politici zakkenvullers zijn en dat de oude garde moet oprotten, maar wat ga je zelf doen als je aan de macht bent?
Grillo wil gratis internet voor iedereen en hij wil een referendum over de door hem verafschuwde euro. Verder wil hij de overheidssubsidie voor politieke partijen afschaffen, de onroerend goed-belasting schrappen en vooral de riante salarissen van topbestuurders inperken. Wat veel Italianen (en niet alleen de jongeren) ook aanspreekt, is dat hij geen onderonsjes wil met andere partijen.
Dat laatste lijkt me echter toch moeilijk worden, want Grillo gaat volgens de laatste peilingen ca. 16% van de stemmen halen. Dan zul je toch met andere partijen een coalitie moeten sluiten om te kunnen regeren. De koploper in de peilingen is Bersani met 35%, op de voet gevolgd door mediamagnaat Berlusconi met 29% en ietwat sneu onderaan bungelend  met 14 % de technocraat Monti,  met wie Europa zo blij was, nadat Berlusconi het politieke toneel had verlaten. Het is bijna niet voorstelbaar dat Silvio Berlusconi, na alles wat er gebeurd is, weer de verkiezingen zou winnen. maar in Italie weet je het nooit.

Voor wie de Italiaanse verkiezingen op internet wil volgen, maar geen Italiaans spreekt/leest geeft Marcel Leijendekkers (journalist en auteur van het boek  Het land met de krul uit 2012) in de NRC van 11-2-2013 een overzicht van Italiaanse websites, waar (incidenteel) artikelen in het Engels worden vertaald, zoals ansa.it (persbureau Ansa) en italiadallestero.info. Van de websites van de bovengenoemde partijleiders is er alleen bij die van Grillo een Engelse versie: beppegrillo.it.

Over Berlusconi zijn boekenkasten volgeschreven. Meest recente publikatie is Berlusconi en de Italianen van journalist Beppe Severgnini (2011).
Over Bersani is er alleen een interview uit 2011 Pier Luigi Bersani: per una buone ragione. (Bersani: om een goede reden).