Sinds twee weken zendt de Nederlandse televisie de Deense serie Borgen uit. Borgen (spreek uit Bor-oen) betekent "burcht" en verwijst naar het machtscentrum Christianborg in Kopenhagen. Het is het Deense equivalent van het Haagse Binnenhof en het Torentje: de plek waar het Deense parlement vergadert en de minister-president zetelt.
Hoofdrolspeelster in deze serie is Sidse Babett Knudsen in de rol van politica Brigitte Nyborg. Zij staat aan het hoofd van de Deense Middenpartij (een soort D66) en wint onverwacht de verkiezingen, nadat de zittende premier door gesjoemel met overheidsgeld in moeilijkheden is gekomen en moet aftreden. Andere belangrijke rollen zijn weggelegd voor de echtgenoot van Nyborg, Philip Christensen geheten, voor Kasper Juul, haar spindoctor, en voor twee vrouwelijke journalisten, de ervaren politieke commentator Hanne Holm en haar jongere collega Katrine Fonsmark. Tenslotte loopt er ook een Wilders-achtige figuur rond in de persoon van Michael Laugesen, aanvankelijk politicus, later hoofdredacteur van het boulevardblad Ekspres.
Onder Nederlandse politici is de serie, die inmiddels al tot de 3e reeks is gevorderd, zeer populair. D66- voorman Alexander Pechtold bekende in het TV-programma De Wereld Draait Door dat als zijn eigen spindoctor hem belt, dat dan de foto van Kasper Juul op de display van zijn telefoon verschijnt. Hij voegde daar aan toe dat zijn adviseur hem vervolgens aanspreekt met Staetsminister (premier)!
Borgen is van de makers van de succescolle detectiveserie The Killing. Zo bloedstollend als The Killing is Borgen niet (al valt direct in de 1e aflevering al een dode), maar het is wel buitengewoon spannend en sexy wat zich achter de schermen van de Deense politiek afspeelt. De politieke intriges spatten van het scherm af en journaliste Katrin Fonsmark aarzelt niet om in haar jacht op nieuws met politieke kopstukken het bed in te duiken. Het meest interessant is echter de Werdegang van de sympathieke en idealistische Nyborg, die al snel door de harde politieke werkelijkheid gedwongen wordt om pijnlijke keuzes te maken. In de 2e aflevering gaat zij nog vrij schuchter het formatieproces in, enigszins geintimideerd door het mannenbolwerk dat de Deense politiek is/was. Als haar door de andere partijen het en ander geflikt wordt, blijkt echter hoe snel zij leert. Ze slaat met dezelfde middelen terug, overlegt in het geheim met mogelijke coalitiepartners (vgl. het Kunduz akkoord bij ons voorjaar 2012) en wordt tot ieders verrassing de nieuwe premier.
Overigens heeft Borgen een voorspellende waarde gehad, want na de 1e serie, die uitgezonden werd in 2010, kreeg Denemarken inderdaad voor het eerst in zijn geschiedenis een vrouwelijke premier, de socialiste Helle Thorning-Schmidt.
Hoewel Nederland qua vrouwelijke premier nog niet zo ver is, vertoont de politieke situatie bij ons grote overeenkomsten met die van Denemarken, waarbij moet worden opgemerkt dat de Denen steeds een paar jaar op ons vooruitlopen. Claes de Vreese, hoogleraar politieke communicatie aan de UvA en Deen van geboorte, noemt Denemarken in NRC Handelsblad* zelfs een spiegel voor Nederland. Van 2001 tot 2011 was er in Denemarken een liberaal-conservatieve regering, die gedoogd werd door de populistische Dansk Folkeparti, de Deense Volkspartij. Daarna kwam er een centrum-linkse regering aan de macht, net als nu in Nederland. De Deense gedoogsconstructie had meer succes en hield langer stand dan die bij ons, omdat er in de periode 2001-2011 voornamelijk sprake was van economische voorspoed.
In Borgen wordt ook ingegaan op de prive-situatie van de vrouwelijke premier, haar worsteling tussen werk en thuisfront, waar man en kinderen haar - ondanks protesten - steeds minder te zien krijgen. De Vreese
vindt dit aspect minder interessant ('"In Denemarken kijken ze niet op van een werkende vrouw") en ik ben geneigd het met hem eens te zijn. Het politieke aspect, het feit dat het premierschap een enorm zware baan is, daar gaat het om in Borgen.
Wie Borgen nog niet gezien heeft moet zeker gaan kijken op donderdagavond, 23.00 uur, Nederland 2.
Wie meer wil weten over de Deense binnenlandse politiek kan o.a. terecht bij het Political Data Yearbook, uitgave van European Journal of Political Research (zie www.uba.uva.nl > Catalogus Plus > E-journals ), waarin politicoloog Lars Bille van de University of Copenhagen vanaf 1992 het hoofdstuk over Denemarken heeft geschreven.
*NRC Handelsblad, d.d. 16-1-2013
