Zonder diploma heb je niets te vertellen

Het is verrassend hoeveel titelcombinaties er zijn met het woord 'democratie'. Als je in Picarta op titelwoorden zoekt met d????democratie resulteert dit bijvoorbeeld in dialoogdemocratie en dramademocratie (naar een gelijknamig boek van socioloog Mark Elchardus uit 2004).  Een verdere rondgang door het alfabet levert een bonte hoeveelheid termen op, sommige ietwat gedateerd, andere heet van de naald: elitedemocratie, fragmentatiedemocratie, gedoog- en glasvezeldemocratie*, Hamburgerdemocratie**, internetdemocratie, jojo- en jukeboxdemocratie, kennisdemocratie (R.J. in 't Veld), karteldemocratie, mediademocratie, participatie- en polderdemocratie, radendemocratie, televisiedemocratie, volks- en vakbondsdemocratie, waaierdemocratie (bedacht door PvdA politicus Ed van Thijn) en - last but not least - de zakjapannerdemocratie***!

Aan al deze termen kan weer een nieuwe worden toegevoegd: diplomademocratie. Eind vorig jaar verscheen een boek met deze titel van de hand van Mark Bovens, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht en Anchrit Wille, ooit student aan de UvA, nu docent/onderzoeker aan de Universiteit Leiden.De auteurs schetsen hierin een gespleten Nederlandse samenleving. Niet afkomst, geloof of inkomen zijn de oorzaak van die steeds groeiende tweedeling: het is opleiding.
Aan de ene kant bevinden zich de maatschappelijke elite, de hoogopgeleide Nederlanders, die zelf ook hoogopgeleide ouders hadden en hun kinderen koste wat kost ver houden van 'zwakke' en 'zwarte' scholen. Aan de andere kant de laag opgeleide Nederlanders, inclusief veel allochtonen, die niet verder komen dan vmbo.
Boven en Wille laten ook zien wat dit betekent voor de democratie: de opleidingselite deelt de lakens uit. De Nederlandse politieke, bestuurlijke en economische top bestaat volledig uit mensen met een academische opleiding. Funest is, zoals Marcel Hulspas terecht opmerkt in Dagblad De Pers d.d. 10-1-2011,  dat de zelfvoldane kliek van hoger opgeleiden neerkijkt op 'gewone', laagopgeleide Nederlanders, en de klachten van deze mensen over criminaliteit, stedelijk verval etc niet serieus neemt. Gevolg is dat de laagopgeleiden (samen een derde van het Nederlands electoraat) massaal stemden voor nieuw rechts (VVD, PVV). Ook de hoogopgeleiden hebben hun 'eigen' partijen: nl. Groen Links en D66.
De brede midden partijen, PvdA en CDA komen hierdoor in toenemende mate met lege handen te staan. Lange tijd werd in PvdA en SP-kringen gehoopt dat de laagopgeleiden door de economische crisis tot links zouden terugkeren. Maar dat blijkt niet zo te zijn: laagopgeleiden willen gehoord worden, zelfs als hen dat geld kost.
Een boeiend boek, Diplomademocratie,  en te leen in de Bushuisbibliotheek (op de plank onder nummer 89.32 297)

* over technologie en de toekomst van de PvdA in Socialisme en Democratie 1994.
** P.de Krom, Over rode kippen en Hamburgerdemocratie. VVD, 2006.
*** Zakjapannerdemocratie en de gekte van de dag: raadsleden over de kwaliteit van de raad. M.Sitniakowsky in NG-Magazine, 1997.

Een pakkende verkiezingsstunt

Veel mensen weten niet waar zij a.s. woensdag 2 maart voor gaan stemmen. Op grond van een recent gehouden quiz  stelt RTL Nieuws dat 41% van de deelnemers al direkt bij de eerste vraag (Wat doen de Provinciale Staten?) de mist in gaat. Als er al gestemd gaat worden, dan laat men zich leiden door de landelijke politiek, iets waar de politieke partijen zelf ook aan meewerken door de provinciale politiek buiten beeld te laten, het belang van de uitslag voor de huidige regeringscoalitie te benadrukken en landelijk bekende politici te laten opdraven bij debatten.
Onder jongeren schijnt het percentage 'onwetenden' nog hoger te zijn. Een onderzoek onder 1300 jongeren door TopX, het jongerenpanel van Een Vandaag, en Coolpolitics wees uit, dat 56% van de jongeren 'geen idee' heeft waar de Provinciale Staten zich mee bezighouden.
Dat de Nederlandse bevolking en speciaal het jongere segment daarvan zich weinig betrokken voelt bij deze verkiezingen is natuurlijk ook bij de campagnemedewerkers bekend. Opvallend is dan ook het aantal ludieke filmpjes, acties, stunts, die de bedoeling hebben het stoffige imago van de (provinciale) politiek weg te poetsen.

Veel aandacht kreeg een nogal knullig, door sommigen als soft-erotisch omschreven, filmpje op YouTube afkomstig uit de koker van de Limburgse CDA-gedeputeerde Ger Driessen, waarbij een dame haar bil toont met daarop een CDA-sticker geplakt.

Verder hoorde ik vorige week op de radio dat zowel de Jonge Socialisten als de JOVD, jongerenorganisatie van de VVD, condooms met teksten uitdelen om kiezers binnen te halen. De tekst op de condooms luidt bij de Jonge Socialisten "Keihard de sociaalste", bij de JOVD: "Voel de liberaal in je".

Tja, ik vrees toch echt, dat deze acties niet gaan helpen!
Geef mij dan toch maar de basic-informatie die de SP de kiezer wil meegeven.
Een duidelijke, ondubbelzinnige  boodschap met figuurtjes en pictogrammen waarbij men zich volgens mij heeft laten inspireren door grafisch ontwerper Gerd Arntz (1900-1988), die o.a. in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw het Statistisch Zakboek van symbolen voorzag. Over deze Arntz is onlangs een boek verschenen onder redaktie van E. Annink en M. Bruinsma: Gerd Arntz - Graphic Designer. (ISBN 9789064507632), maar dat terzijde.

Wie meer wil weten over de rol van verkiezingsspotjes op televisie, radio, internet etc kan bijvoorbeeld terecht bij: The SAGE handbook of political advertising, ed. by Lynda Lee Kaid & Christina Holtz-Bacha uit 2006. Het bevat artikelen over 'political advertising' in landen over de hele wereld, besteedt ook aandacht aan methodes om dit fenomeen te bestuderen en geeft uitgebreide verwijzingen naar andere literatuur over dit onderwerp.
Het boek is te leen bij de Bushuisbibliotheek (signatuur: 313: 89.56 405).