Backfiles en kerst 2011

Het turbulente jaar 2011 is al weer bijna geschiedenis. In de jaaroverzichten zullen de opstanden in de arabische wereld en de eurocrisis ongetwijfeld prominent aanwezig zijn.Het wemelt ook al weer van de lijstjes: de beste politicus van het jaar is (voor de tweede keer achtereen) onze minister-president Mark Rutte. Aanstormend politiek talent is: Carola Schouten, kamerlid voor de Christen Unie. Dagblad De Pers* bombardeerde gisteren VVD-kamerlid Frans Weisglas tot 'het politieke geweten van 2011'. Dit omdat Weisglas, bekend als tegenstander van de gedoogconstructie met de PVV, dit jaar onvermoeid kritiek leverde op het beleid van het huidige kabinet en zelfs de hypotheekrenteaftrek ter discussie stelde. Dat laatste wordt door Dagblad De Pers heel moedig gevonden en omschreven als iets waarmee je binnen de VVD een nekschot riskeert.

Bent u als UvA politicoloog wat somber gestemd door al het slechte nieuws of bent u altijd somber tijdens de donkere dagen voor Kerst, dan heb ik een leuke kerstverrassing: van een aantal e-journals, waarop de UvA al langere tijd geabonneerd is, hebben we de backfiles kunnen aanschaffen.
Daardoor zijn deze tijdschriften in de loop van januari 2012 volledig full-text beschikbaar.
Het gaat om:
- Journal of Theoretical Politics (ISSN 0951-6298) vol.1(1989)-vol.10 (1998)
- Millennium: Journal of International Studies (ISSN 0305-8298) vol.1 (1971)- vol.27 (1998)
- Party Politics (ISSN 1354-0688) vol.1 (1995)-vol. 4(1998)
- Politics & Society (ISSN 0032-3292) vol.1 (1970)-vol.26 (1998)

In verband met de komende feestdagen sluit de Bushuisbibliotheek haar deuren van dinsdag 27  tot en met vrijdag 31 december. Maandag 2 januari 2012 zijn we om 9.00 uur weer geopend.
Fijne kerst en tot ziens in het nieuwe (politieke) jaar!


* Dagblad De Pers d.d. 20-12-2011, p.4

Verwoestijning en andere rampen

Langs geleden, ergens in de jaren zeventig van de vorige eeuw, heb ik Tanzania bezocht. Het was een reis bedoeld voor mensen die erover dachten in de ontwikkelingshulp te gaan werken. Dat is iets wat je je nu niet meer kunt voorstellen, maar toen nog redelijk vaak voorkwam!
Zelf ben ik uiteindelijk niet de ontwikkelingshulp ingegaan (ik had er ook niet de juiste kwalificaties voor), maar het was wel een boeiende tocht. In dat straatarme Tanzania, waar door de droogte niets groeit en helaas ook geen delfstoffen in de bodem zitten, bezochten wij een dorpje op het platteland. Trots lieten de inwoners daar zien hoe ze toch probeerden groente te verbouwen. Ze hadden een stuk of tien diepe kuilen gegraven (om dichter bij het grondwater te komen) en op de bodem van elke kuil stond een enkel, zielig tomatenplantje. Of het iets geworden is met die plantjes weet ik niet. Wel weet ik dat de reis een enorme cultuurshock was en dat ik mij, eenmaal weer thuis, nog lange tijd verbaasde over de rijkdom, overvloed en verspilling in onze westerse wereld.
Hoe dan ook, aan die kuilen met tomatenplantjes moest ik denken toen ik bovenstaande foto van de UNCCD tegenkwam, de United Nations Convention to Combat Desertification.

Want met al dat gepraat over de bedreigde euro en het reddingsplan voor Griekenland zou je bijna vergeten dat de wereld niet alleen kampt met een economische crisis, maar ook met wereldwijde milieuproblemen.
Door klimaatverandering, intensieve landbouw, erosie etc vallen grote gebieden in de wereld ten prooi aan verdroging en verwoestijning, terwijl andere streken geconfronteerd worden met steeds terugkerende overstromingen. In beide gevallen zijn de sociaal-economische gevolgen rampzalig: misoogst, hongersnood, ziekte, armoede, onderontwikkeling.
Ook is er in vele landen sprake van ernstige vervuiling als gevolg van industrie (denk bijvoorbeeld aan de olievervuiling in de Niger-delta). Voeg daarbij nog ellende als aardbevingen, tsunami's en kernrampen, waarvan we dit jaar enkele akelige voorbeelden hebben gezien, en het is duidelijk dat dit alles de internationale politieke stabiliteit ernstig in gevaar kan brengen.

Het is juist dit laatste, internationaal politieke veiligheidsaspect dat centraal staat in: Coping with global environmental change, disasters and security: threats, challenges and risks. Ed. by H.G. Brauch e.a. (2011)
Het boek bestaat uit 95 peer reviewed hoofdstukken, geschreven door 164 auteurs uit 48 landen. Een van de editors is UvA-hoogleraar beleidswetenschappen John Grin, die zich in eerdere publicaties al uitgebreid bezighield met o.a. het onderwerp watermanagement.

Coping with global environmental change, disasters and security is in de UvA-catalogus als e-book beschikbaar.

Een bedrijfspoedel, een islamitische aap en een Oosterse Hitler

Tijdens de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer, gehouden van 21 tot 23 september, onstond grote beroering door uitspraken van PVV-fractievoorzitter Geert Wilders. Op de eerste dag noemde hij PvdA-fractievoorzitter Cohen 'de bedrijfspoedel' van het kabinet. Op de tweede dag raakte hij in de clinch met minister-president Rutte en voegde hem toe: 'Doe eens normaal, man!' Waarop Rutte reageerde met: 'Doe zelf lekker even normaal!' Het ging hier om het feit of PVV-kamerlid Van Roon premier Erdogan van Turkije al of niet 'een islamitische aap' had genoemd.
Gevolg: poedeleigenaren kwamen protesteren op het Binnenhof, omdat zij van mening waren dat Wilders met zijn uitspraak over Cohen deze hondensoort had 'bezoedeld'. En natuurlijk werd op de tekst 'Doe eens normaal, man' direkt door deze of gene een lied gemaakt.
In de media werd geklaagd over de verruwing, verharding en zelfs verhuftering van het Nederlandse parlement.Wat ik mij vooral afvroeg toen ik naar de Algemene Beschouwingen zat te kijken was, waarom Kamervoorzitter Gerdi Verbeet niet ingreep (afgezien van haar beroep op Wilders en Rutte om op rustige wijze met elkaar van gedachten te wisselen).

Voor het antwoord op die vraag van mij moeten we terug in de tijd. In 1934 werd aan het Reglement van Orde van de Tweede Kamer de  zogenaamde 'schrapbepaling' toegevoegd . De Kamervoorzitter kreeg hierdoor de bevoegdheid om ruwe, onwelvoegelijke uitspraken van Tweede Kamerleden uit de Handelingen te schrappen. Voor de toenmalige regering Colijn was het daarnaast een middel om de zeggenschap van uiterst linkse en rechtse partijen in te dammen. Kamerleden waren immers parlementair onschendbaar en konden niet worden vervolgd voor de in de Kamer gedane uitspraken. Uiterst links werd toen gevormd door de Communistische Partij Holland (voorloper van de CPN) en de Revolutionair Socialistische Partij van Henk Sneevliet (later RSAP geheten). Uiterst rechts: dat was de NSB.
Het stenogram met de geschrapte woorden werd bewaard in een speciaal archief, dat ook wel 'lijkendossier' wordt genoemd.
Tussen 1934 en 2001 (toen de schrapbepaling werd opgeheven) is de Kamervoorzitter ruim 450 maal in aktie gekomen om woorden c.q. passages te verwijderen.
In de periode 1934-1941 waren het vooral de zojuist genoemde partijen CPH, RSAP en NSB, die in de 'prijzen' vielen. Zo mocht CPH-leider David Wijnkoop in 1934 bij behandeling van de Surinaamse begroting niet spreken van 'Hollandse uitbuiters'. Bij het NSB-kamerlid De Marchant et d'Ansembourg viel de toenmalige Kamervoorzitter in 1940 in een passage vol antisemitische uitlatingen alleen over het feit dat de aangesproken minister 'ongepastheid' werd verweten.
Na de oorlog werd het een stuk rustiger en netter, al laaiden de emoties nog wel hoog op tijdens de Nederlandse politionele acties in Indonesie (1947-1949). Oud-premier en AR-Tweede Kamerlid Gerbrandy noemde de Indonesische voorman Soekarno toen een 'Oosterse Hitler', hetgeen werd geschrapt. Als je dat leest is het toch merkwaardig dat de aanduiding 'islamitische aap' voor Erdogan nu blijkbaar wel door de beugel kan!
In de jaren daarna nam het aantal schrappingen fors af. De weinige uitspraken die nog ontoelaatbaar werden geacht kwamen vooral voor rekening van nieuwe protestpartijen als de Boerenpartij (1963-1981) en de Centrumpartij, later Centrum Democraten geheten, onder leiding van Hans Janmaat (1982-1986 en 1989-1998). Ook PvdAer Marcel van Dam was een opgewonden standje: tijdens een discussie over het minimuminkomen zei hij dat mensen zich door minister-president Lubbers hadden laten 'belubberen' en dat mocht niet.
Maar de tijden veranderden. In de samenleving werd het taalgebruik losser en ook in de Tweede Kamer werd steeds meer getolereerd. Zo werd in 1997 de uitspraak van Jan Marijnissen tegenoven Kamervoorzitter Weisglas 'Even dimmen, ja' niet geschrapt. Weisglas vroeg Marijnissen om die woorden terug te nemen. Toen deze zei dit niet van plan te zijn, zei Weisglas slechts: 'Daar neem ik akte van'.
Sinds de afschaffing van de schrapbepaling zijn ministers uitgemaakt voor 'knettergek'(Wilders over Ella Vogelaar), 'kwakzalver' en 'charlatan' (Halsema over Wilders) en 'flapdrol' (Marijnissen over Koenders). Of dit erg is, of juist winst, daarover zijn de meningen verdeeld: de een betreurt het en vindt dat het ten koste gaat van de inhoud; de ander vindt het prima en betoogt zelfs dat 'gewoon taalgebruik' de politiek dichter bij de mensen brengt. Het levert in ieder geval wel boeiende en vermakelijke televisie op!

Wie meer wil lezen over dit onderwerp, zie het boek Over lijken: ontoelaatbaar taalgebruik in de Tweede Kamer door Peter Bootsma en Carla Hoetink (2006). Bij de UvA is dit boek op twee plaatsen beschikbaar:
Juridische Bibliotheek (signatuur 184: S5 e 5 BOOT) en
Bibliotheek PCHoofthuis (113: NED NT 276.6 BOO)

Bibliotheekgids voor Politicologie

Na een totaal verregende zomer staat er een nieuw studiejaar voor de deur.
Mocht u als lezer van deze blog wat gedeprimeerd zijn door alle nattigheid, dan maken de bezuinigingen in het hoger onderwijs en de mogelijke fusie tussen UvA en VU (zie berichtgeving rond de opening van het academisch jaar) het humeur er waarschijnlijk niet beter op.
Maar gelukkig er ook goed nieuws, met name voor UvA studenten en medewerkers van Politicologie. Want er is nu een Bibliotheekgids voor Politicologie, die u helpt om optimaal gebruik te maken van de diensten van de UvA-bibliotheken.
Deze gids geeft informatie over:
-  praktische zaken (hoe kan ik als student/medewerker printen, kopieren, hoe krijg ik wifi, hoe krijg ik thuis toegang tot de Digitale Bibliotheek?)
- alles rond lenen, IBL, (online) tijdschriftartikelen achterhalen etc
- bestanden in de Digitale Bibliotheek die voor Politicologie van belang zijn
- zoekmogelijkheden in die bestanden (zoekresultaten uitbreiden, inperken, thesaurusgeberuik etc)
- ondersteuning, die op diverse plekken beschikbaar is wanneer er toch nog vragen zijn (UBA coach, homepage UBA, informatiespecialisten)

De gids is te vinden op de vakgebiedspagina van Politicologie
Sla deze pagina op bij uw favorieten en doe er uw voordeel mee.

'Wilders-light' werkt niet

"Wilders-light werkt niet". Deze kop las ik begin augustus in het Haarlems Dagblad*, toen ik net terug was van vakantie. Het artikel beschrijft de resultaten van 'een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam' naar de mate waarin massa-media het beeld van rechts-populistische politici bepalen. Elke politicus wil graag publiciteit, want hoe meer media-aandacht, hoe serieuzer hij of zij wordt genomen. Maar het is ook van belang HOE politici de media halen. Het blijkt nl. dat alleen rechts-populisten ongestraft hun populistische taal kunnen bezigen. Wanneer politici van de gevestigde orde dit doen, ook al is het maar een beetje (denk bijvoorbeeld aan ex-premier Balkenende die ineens repte van "Marokkaans straattuig") wordt dit door het grote publiek niet gepikt. Men beschouwt het als onwaarachtig en beoordeelt de betrokken politicus negatief.
Met andere woorden: politici die niet van de PVV zijn en denken met stoere straattaal stemmen bij Wilders weg te kunnen lokken, komen bedrogen uit.

Heel interessant allemaal, maar wat nu, als je het wetenschappelijk artikel, waarop dit krantenberichtje gebaseerd is, wilt lezen?  De journalist van Haarlems Dagblad volstaat met de aanduiding 'onderzoek van de Universiteit van Amsterdam en noemt geen namen van de onderzoekers, laat staan een titel. Later zag ik in Lexis Nexis Academic dat andere kranten wel een van de auteurs noemden, maar we houden het even bij deze krant.
Omdat ik niet wist of het artikel in het Engels of Nederlands gepubliceerd was,  zocht ik in de Digitale Bibliotheek (tabje Artikelen) met de zoektermen populis? en media (alle woorden), termen die ook in het Engels gebruikt worden. Het vraagteken achter populis zorgt ervoor dat je allerlei spellingvarianten kunt vinden, zoals populist, populism, populisme etc. Ik selecteerde alleen de database Picarta, omdat je daarin behalve boeken ook artikelen kunt vinden.
Dit gaf een zoekresultaat van 37 titels, waarbij de tweede het gezochte artikel bleek te zijn. Het is gepubliceerd in het tijdschrift Political Communication jrg.28 (2011), nr.2, p.182-206. Er zijn drie auteurs: de communicatiewetenschappers Linda Bos en Claes de Vreese en politicoloog Wouter van der Brug. De titel luidt: How the media shape perceptions of right-wing populist leaders.
Wanneer nu een of meer van deze elementen bekend was geweest, dan was de Full Text Finder ook een optie geweest om dit artikel snel op te zoeken in de Digitale Bibliotheek. Deze Full Text Finder vind je rechts onderaan het tabje Artikelen.

* Studie: 'Wilders-light' werkt niet. Haarlems Dagblad d.d. 3-8-2011.

Staten Generaal digitaal!

In een grijs verleden stonden in de Bibliotheek van het Instituut Wetenschap der Politicologie, nu opgegaan in de Bushuisbibliotheek, rijen en nog eens rijen ingebonden Kamerstukken vanaf het jaar 1814. Het was moeizaam zoeken in die Handelingen: ingewikkelde registers, gesjouw met zware folianten en veel, heel veel geblader.

Na verloop van tijd kwamer er mogelijkheden om online kamerstukken teraadplegen, zoals het bestand OpMaat, maar dat ging alleen om de meest recente zittingsjaren van Eerste en Tweede Kamer. Zo geeft OpMaat toegang tot de kamerstukken vanaf 1 januari 1995.

Sinds eind 2010 zijn alle Handelingen, Kamerstukken, Aanhangels van Eerste en Tweede Kamer, de Verenigde Vergadering, UCV en OCV uit de periode 1814-1995 gedigitaliseerd.

Via http://www.statengeneraaldigitaal.nl/ zijn al deze stukken (ruim twee miljoen pagina's) op een - zo staat in het persbericht - Google-achtige manier te doorzoeken.

Het project dat 6 jaar duurde, is resultaat van samenwerking tussen de Tweede Kamer en de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Het was nodig, omdat het papier van de oudere jaargangen in rap tempo bezig was te vergaan. Voordeel van digitalisering was bovendien dat dit nieuwe zoektechnieken mogelijk maakte. Zo kun je nu zoeken op woordniveau, dat - nog steeds volgens het persbericht - sneller, makkelijker en preciezer resultaat oplevert.

Dat laatste gaat volgens mij niet altijd op: zoeken op woordniveau kan ook ruis opleveren. Zo zocht ik via  Eenvoudig Zoeken op de term 'windmolens' en kreeg toen opvallend veel hits, waarin, in zeer diverse contexten, sprake was van het "vechten tegen windmolens'. Blijkbaar een geliefde uitdrukking in ons parlement! 

Het is mijns inziens beter om te kiezen voor de optie Uitgebreid Zoeken, ook al omdat je daar het - meestal zeer uitgebreide - zoekresultaat binnen de perken kunt houden, door bijvoorbeeld alleen te kiezen voor Tweede Kamer en vervolgens Handelingen. Zo kreeg ik, zoekend op het woord 'windenergie' een behoorlijk relevant zoekresultaat van 96 hits. Na het intypen van de termen 'gasboringen Waddenzee' (alle kamers, alle documenttypen) volgde een zoekresultaat van 47, keurig uitgesplitst in kamers (Eerste en Tweede kamer, Verenigde Vergadering en commissievergaderingen UCV/OCV) en documenttypen (Kamerverslagen, - stukken, - vragen).

Uitgebreid Zoeken is ook de aangewezen plek om te zoeken, wanneer je een specifiek kamerstuk zoekt, waarvan je het vergaderjaar, kamertype of kamerstuknummer weet.

Het is ook mogelijk in de oude registers te zoeken of op naam van een spreker.

Mooi zijn ook de thema's op de homepage van Statengeneraal Digitaal, over Verzuiling en ontzuiling, Modernisering of de Strijd tegen het water. Bij elk thema worden sleutelbegrippen uitgelegd en staat een literatuuropgave plus doorklikmogelijkheid naar belangrijke kamerstukken.

Staten-Generaal Digitaal is een belangrijke aanvulling op OpMaat, onmisbaar voor politicologen en ieder die interesse heeft voor onze volksvertegenwoordiging.

In zou zeggen: sla de link op bij je Favorieten, of voeg de database toe aan je eigen lijst van veelgebruikte bestanden in de Digitale Bibliotheek.

Tenslotte (met dank aan UB-collega Mariette van Selm), zie voor vier korte demo's over het zoeken naar Kamerstukken (waarvan een over Statengeneraaldigitaal en een over OpMaat):

http://cf.uba.nl/nl/handl/kamerstukkendemo.html

Herdenken

De Nationale Dodenherdenking op de Dam op 4 mei ligt al weer twee weken achter ons en is dit jaar zonder verward geschreeuw verlopen. Maar herdenken hangt natuurlijk niet aan die ene dag in mei. UvA-wetenschapper Rob van Ginkel heeft aan dit fenomeen een heel boek gewijd, getiteld Rondom de stilte: herdenkingscultuur in Nederland. Het is te leen in de Bushuisbibliotheek (signatuur: 15.70 B 724)

In dit boek bestudeert antropoloog Van Ginkel de dynamiek van de herinnering, een onderwerp dat overigens al langer 'in' is bij historici en sociale wetenschappers (vgl. werk van historicus Madelon de Keizer, sociologe Jolande Withuis en communicatiewetenschapper Frank van Vree).
Van Ginkel is echter  - zoals Anet Bleich in haar recensie in de Volkskrant opmerkte -  de eerste die de verschuivingen in wat hij het 'herdenkingstheater' noemt, systematisch op een rijtje heeft gezet.
Vlak na 1945 domineerde het grote verzetsverhaal, dat niet strookte met de feiten. Immers, slechts weinig Nederlanders hebben daadwerkelijk verzet gepleegd, terwijl de grote massa passief bleef en probeerde de bezettingsjaren heelhuids door te komen. In de jaren zestig en zeventig - met name na verschijning van Pressers boek Ondergang - kwam het accent te liggen op de slachtoffers: joden, later ook roma, sinti, homo's. Jehova's en andere groepen. Anno 2011 spreek Van Ginkel van een 'slachtoffercultus', waarbij voor elke (sub)groep(je) een nieuw monument moet komen.
.
Zelf was ik op 4 mei op vakantie in Italie. Daar doen ze niet aan twee minuten stilte. Daarom heb ik zachtjes in mijzelf Het carillon opgezegd, het mooiste gedicht dat ik ken over Nederland tijdens de bezetting. Het stamt uit 1941 en werd (waarschijnlijk in Leiden) geschreven door dichteres Ida Gerhardt (1905-1997):
Ik zag de mensen in de straten,
hun armoe en hun grauw gezicht
toen streek er over de gelaten
een luisteren, een vleug van licht.

Want boven in de klokketoren
na ’t donker-bronzen urenslaan
ving, over heel de stad te horen,
de beiaardier te spelen aan.

Valerius : - een statig zingen
waarin de zware klok bewoog,
doorstrooid van lichter sprankelingen,
‘Wij slaan het oog tot U omhoog.’

En één tussen de naamloos velen,
gedrongen aan de huizenkant
stond ik te luistr’en naar dit spelen
dat zong van mijn geschonden land.

Dit sprakeloze samenkomen
en Hollands licht over de stad –
Nooit heb ik wat ons werd ontnomen
zo bitter, bitter liefgehad.

Bushuisbibliotheek voorjaar 2011

Het voorjaar is in alle hevigheid losgebarsten: een stralend blauwe lucht, stijgende temperaturen, bomen getooid in pril voorjaarsgroen en mensen die aarzelend of juist zonder reserve de winterkleding van zich afwerpen.
En dan moet het nog Pasen worden!

Tijd in ieder geval om nota te nemen van de aangepaste openingstijden van de Bushuisbibliotheek: van vrijdag 22 april (Goede Vrijdag) tot en met maandag 25 april (2e Paasdag) is de Bushuisbibliotheek gesloten.
Wil je geen boeken lenen, maar alleen studeren, dan kun je toch in het Bushuis terecht, want het Studiecentrum Bushuis is in deze periode wel open.
Vrijdag 22 april: 08.45-18.00 uur
Zaterdag 23 april: 10.00-18.00 uur
Zondag 24 april: 10.00-18.00 uur
Maandag 25 april: 10.00-18.00 uur

Op donderdag 5 mei (Bevrijdingsdag) en vrijdag 6 mei is de Bushuisbibliotheek eveneens gesloten. Ook dan is het Studiecentrum wel geopend, van 08.45 tot 18.00 uur.

Zie ook de ingenieuze openingstijdenpagina van de UB, waar de openingstijden van alle UvA-bibliotheken en studiecentra gecombineerd met een stadsplattegrond zijn weergegeven.

Zonder diploma heb je niets te vertellen

Het is verrassend hoeveel titelcombinaties er zijn met het woord 'democratie'. Als je in Picarta op titelwoorden zoekt met d????democratie resulteert dit bijvoorbeeld in dialoogdemocratie en dramademocratie (naar een gelijknamig boek van socioloog Mark Elchardus uit 2004).  Een verdere rondgang door het alfabet levert een bonte hoeveelheid termen op, sommige ietwat gedateerd, andere heet van de naald: elitedemocratie, fragmentatiedemocratie, gedoog- en glasvezeldemocratie*, Hamburgerdemocratie**, internetdemocratie, jojo- en jukeboxdemocratie, kennisdemocratie (R.J. in 't Veld), karteldemocratie, mediademocratie, participatie- en polderdemocratie, radendemocratie, televisiedemocratie, volks- en vakbondsdemocratie, waaierdemocratie (bedacht door PvdA politicus Ed van Thijn) en - last but not least - de zakjapannerdemocratie***!

Aan al deze termen kan weer een nieuwe worden toegevoegd: diplomademocratie. Eind vorig jaar verscheen een boek met deze titel van de hand van Mark Bovens, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht en Anchrit Wille, ooit student aan de UvA, nu docent/onderzoeker aan de Universiteit Leiden.De auteurs schetsen hierin een gespleten Nederlandse samenleving. Niet afkomst, geloof of inkomen zijn de oorzaak van die steeds groeiende tweedeling: het is opleiding.
Aan de ene kant bevinden zich de maatschappelijke elite, de hoogopgeleide Nederlanders, die zelf ook hoogopgeleide ouders hadden en hun kinderen koste wat kost ver houden van 'zwakke' en 'zwarte' scholen. Aan de andere kant de laag opgeleide Nederlanders, inclusief veel allochtonen, die niet verder komen dan vmbo.
Boven en Wille laten ook zien wat dit betekent voor de democratie: de opleidingselite deelt de lakens uit. De Nederlandse politieke, bestuurlijke en economische top bestaat volledig uit mensen met een academische opleiding. Funest is, zoals Marcel Hulspas terecht opmerkt in Dagblad De Pers d.d. 10-1-2011,  dat de zelfvoldane kliek van hoger opgeleiden neerkijkt op 'gewone', laagopgeleide Nederlanders, en de klachten van deze mensen over criminaliteit, stedelijk verval etc niet serieus neemt. Gevolg is dat de laagopgeleiden (samen een derde van het Nederlands electoraat) massaal stemden voor nieuw rechts (VVD, PVV). Ook de hoogopgeleiden hebben hun 'eigen' partijen: nl. Groen Links en D66.
De brede midden partijen, PvdA en CDA komen hierdoor in toenemende mate met lege handen te staan. Lange tijd werd in PvdA en SP-kringen gehoopt dat de laagopgeleiden door de economische crisis tot links zouden terugkeren. Maar dat blijkt niet zo te zijn: laagopgeleiden willen gehoord worden, zelfs als hen dat geld kost.
Een boeiend boek, Diplomademocratie,  en te leen in de Bushuisbibliotheek (op de plank onder nummer 89.32 297)

* over technologie en de toekomst van de PvdA in Socialisme en Democratie 1994.
** P.de Krom, Over rode kippen en Hamburgerdemocratie. VVD, 2006.
*** Zakjapannerdemocratie en de gekte van de dag: raadsleden over de kwaliteit van de raad. M.Sitniakowsky in NG-Magazine, 1997.

Een pakkende verkiezingsstunt

Veel mensen weten niet waar zij a.s. woensdag 2 maart voor gaan stemmen. Op grond van een recent gehouden quiz  stelt RTL Nieuws dat 41% van de deelnemers al direkt bij de eerste vraag (Wat doen de Provinciale Staten?) de mist in gaat. Als er al gestemd gaat worden, dan laat men zich leiden door de landelijke politiek, iets waar de politieke partijen zelf ook aan meewerken door de provinciale politiek buiten beeld te laten, het belang van de uitslag voor de huidige regeringscoalitie te benadrukken en landelijk bekende politici te laten opdraven bij debatten.
Onder jongeren schijnt het percentage 'onwetenden' nog hoger te zijn. Een onderzoek onder 1300 jongeren door TopX, het jongerenpanel van Een Vandaag, en Coolpolitics wees uit, dat 56% van de jongeren 'geen idee' heeft waar de Provinciale Staten zich mee bezighouden.
Dat de Nederlandse bevolking en speciaal het jongere segment daarvan zich weinig betrokken voelt bij deze verkiezingen is natuurlijk ook bij de campagnemedewerkers bekend. Opvallend is dan ook het aantal ludieke filmpjes, acties, stunts, die de bedoeling hebben het stoffige imago van de (provinciale) politiek weg te poetsen.

Veel aandacht kreeg een nogal knullig, door sommigen als soft-erotisch omschreven, filmpje op YouTube afkomstig uit de koker van de Limburgse CDA-gedeputeerde Ger Driessen, waarbij een dame haar bil toont met daarop een CDA-sticker geplakt.

Verder hoorde ik vorige week op de radio dat zowel de Jonge Socialisten als de JOVD, jongerenorganisatie van de VVD, condooms met teksten uitdelen om kiezers binnen te halen. De tekst op de condooms luidt bij de Jonge Socialisten "Keihard de sociaalste", bij de JOVD: "Voel de liberaal in je".

Tja, ik vrees toch echt, dat deze acties niet gaan helpen!
Geef mij dan toch maar de basic-informatie die de SP de kiezer wil meegeven.
Een duidelijke, ondubbelzinnige  boodschap met figuurtjes en pictogrammen waarbij men zich volgens mij heeft laten inspireren door grafisch ontwerper Gerd Arntz (1900-1988), die o.a. in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw het Statistisch Zakboek van symbolen voorzag. Over deze Arntz is onlangs een boek verschenen onder redaktie van E. Annink en M. Bruinsma: Gerd Arntz - Graphic Designer. (ISBN 9789064507632), maar dat terzijde.

Wie meer wil weten over de rol van verkiezingsspotjes op televisie, radio, internet etc kan bijvoorbeeld terecht bij: The SAGE handbook of political advertising, ed. by Lynda Lee Kaid & Christina Holtz-Bacha uit 2006. Het bevat artikelen over 'political advertising' in landen over de hele wereld, besteedt ook aandacht aan methodes om dit fenomeen te bestuderen en geeft uitgebreide verwijzingen naar andere literatuur over dit onderwerp.
Het boek is te leen bij de Bushuisbibliotheek (signatuur: 313: 89.56 405).

Revolutie?

Op 14 juli 1789 schreef de Franse koning Lodewijk XVI tegen de avond in zijn dagboek: 'Quatorze Juillet: rien', wat zoveel wil zeggen als: '14 juli: niks te melden.' Toch was er die dag wel degelijk iets voorgevallen, alleen wist de koning dat nog niet. Op zoek naar buskruit voor eerder buitgemaakte musketten, had een menigte protesterende Parijzenaars de gevangenis annex munitiedepot Bastille bestormd. Daarbij waren de acht gevangenen die er opgesloten zaten (waaronder naar verluidt: 4 valsemunters en 1 seksuele delinquent) bevrijd en waren enkele bewakers, inclusief de commandant van het fort, ene markies De Launay, een kopje kleiner gemaakt.
`s Nachts wekten de raadsheren van koning Lodewijk hun vorst om hem het slechte nieuws mee te delen.  ´Het is een revolte!´riep de koning uit. 'Nee majesteit', was het antwoord  ´Het is een revolutie´.
Ik hoorde deze anecdote zondag 13 februari in het VPRO-radioprogramma OVT. Aanleiding was natuurlijk de recente gebeurtenissen in Egypte, waar demonstrerende Egyptenaren in verzet verenigd op het Tahrirplein, president Mubarrak tot aftreden dwongen en democratie eisten. Inmiddels is de revolutie naar naburige landen overgeslagen en mort ook het volk in Marokko en vooral Lybie. In Egypte is Mubarrak is vertrokken, maar democratie is nog ver weg. De vraag is dan ook of je hier wel van een echte omwenteling, een revolutie kunt spreken.
Want wat betekent die term revolutie? Ook in 1789 was daar al gesteggel over, als je bovenstaande anecdote mag geloven.
Wanneer je als (aankomend) politicoloog een bepaalde term wilt checken, kun je natuurlijk op Wikipedia kijken. Wil je echter zeker zijn van het wetenschappelijk gehalte van de gevonden informatie, kijk dan ook in de International Encyclopedia of  the Social & Behavioral Sciences (IESBS), die via de Digitale Bibliotheek voor studenten en medewerkers van de UvA toegankelijk is.

Je kunt deze database vinden door bijvoorbeeld in het database-zoekvak te zoeken op soort en de optie Encyclopedieen te selecteren.

In de IESBS vind je via Subject Classification snel allerlei belangrijke artikelen over (definities van en theorievorming rond) revolutie(s), compleet met gerelateerde artikelen en literatuurverwijzingen. Zie bijvoorbeeld het artikel van R.Aya, getiteld Theories of revolutions (p.13314-13317).

Politici met een zachte g

Nu Jolande Sap Femke Halsema heeft opgevolgd als fractievoorzitter van Groen Links, worden er al drie partijen geleid door een politicus afkomstig uit het zuiden: behalve Sap zijn dat de SP met Emile Roemer en de PVV met Geert Wilders. Het CDA heeft met Sybrand van Haersma Buma weliswaar geen fractievoorzitter met een zachte g, maar doet toch verder leuk mee met twee Limburgse ministers, nl. Maxime Verhagen (Economische Zaken) en Gerd Leers (Migratie en Asiel). Het was eind vorig jaar voor een redacteur van  NRC Handelsblad aanleiding om te schrijven over de 'informele macht van de zachte g in de Tweede Kamer.'
Toch zijn de zuiderlingen in absolute aantallen nog steeds ondervertegenwoordigd in de Kamer. Van de 150 tweede Kamerleden zijn er 13 in Limburg geboren en 11 in Noord-Brabant. Dat is 16% van het totaal. En dat terwijl 21% van onze bevolking in die twee provincies woont....
De meest 'zuidelijke' fractie in de Kamer is die van de SP: 6 van de 15 leden zijn geboren in Limburg of Brabant. Daarna komt de PVV met 6 van de 24.
Ondanks haar zuidelijk imago komt het CDA op de laatste plaats: slechts 4 van de 21 fractieleden zijn afkomstig uit het zuiden. *

Wie geinteresseerd is in de geografische en/of sociale herkomst van de leden van het Nederlandse parlement kan terecht bij een Leids proefschrift uit 1983:
J.Th.J. van den BERG, De toegang tot het Binnenhof: de maatschapelijke herkomst van de Tweede-Kamerleden tussen 1849 en 1970.
Beschikbaar in de Bushuisbibliotheek onder nummer 89.51 116.

In 2004 publiceerde dezelfde auteur samen met B.H. van den Braak een vervolg, getiteld:
Kamerleden als passanten in de Haagse politiek: de maatschappelijke herkomst van Tweede Kamerleden 1970-2004.
In: C.C. van Baalen e.a.(red.), Het democratische ideaal. Jaarboek Parlementaire geschiedenis 2004.

Behalve de geografische en/of sociale herkomst kun je ook andere aspecten onderzoeken met betrekking tot parlementsleden c.q. politici. Zo is ook in het buitenland veelvuldig onderzoek gedaan naar de vraag hoe vrouwen vertegenwoordigd zijn, of hoe het zit met de politieke representatie van homoseksuelen en lesbiennes.
Dit laatste was het uitgangspunt voor  het boek Out and running: gay and lesbian candidates, elections and policy representation van D.P. Haider-Markel (2010).
Ook dit staat op de plank in de Bushuisbibliotheek (signatuur 89.57 310)

* Cijfers afkomstig uit artikel Freek Staps, NRC Hnadelsblad d.d. 24-12-2010.

Nuttige tips voor de blokkende student

Voor wie in deze roostervrije periode hard aan het blokken is voor de eerste tentamens van het nieuwe jaar: sommige studiecentra hanteren in de maand januari ruimere openingstijden, ook in het weekend.
Zie het handige totaaloverzicht op http://www.uba.uva.nl/bibliotheeklocaties/overzicht.cfm

De Bushuisbibliotheek is na de feestdagen ook weer open, weliswaar niet in het weekend, maar wel van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 18.00 uur.

Tenslotte heb ik voor studenten politicologie die tussen het blokken door even wat afleiding zoeken een grapje dat een collega  van mij op Twitter tegenkwam. Het is getiteld Politics explained en geeft een kernachtige verklaring van alle ismen die je maar kunt bedenken:
http://www.stumbleupon.com/su/1BsMEM/www.sjgames.com/illuminati/politics.html